A A A

Planowanie kwater

Za najmniejszą kwaterę można przyjąć 1 — 2-hektarową, chociaż celowe jest tworzenie kwater dużych, czterohektarowych i większych. Małego sadu nie warto dzielić na kwatery i najlepiej zakładać go tak, by cały odpowiadał warunkom stawianym jednej kwaterze w sadzie dużym. Kwatera musi być jednogatunkowa, ponieważ łączenie drzew różnych gatunków uniemożliwia opryskiwanie drzew według obowiązujących zaleceń, a ponadto utrudnia wykonywanie innych zabiegów pielęgnacyj­nych, zbiór owoców itp. Liczba odmian na jednej kwaterze nie powinna przekraczać 2-4, przy czym powinny mieć one podobne wymagania co do ochrony przed chorobami i szkodnikami, zapewniać dobre zapylanie się i mieć podobną siłę wzrostu. Szczególnie ważne jest spełnienie pierwszego warunku. Na przykład sadzenie na jednej kwaterze jabłoni odmian bardzo wrażliwych na mączniak (Cortland, Jonatan, Idared) i wrażliwych na parch (Mclntosh, Spartan, Lobo) utrudni ochronę drzew przed tymi chorobami, ponieważ każdą z nich zwalcza się według innego programu. Sadzenie zaś na jednej kwaterze czereśni odmian wczesnych i późnych uniemożliwi zwalczanie na tych ostatnich nasiennicy trześniówki, ponieważ opryskiwanie późnych czereśni przeciw temu szkodnikowi wypada w okresie dojrzewania wczesnych czereśni, a więc zagrażałoby zdrowiu tych, którzy będą je spożywać. Uwzględniając wzajemne zapylanie się odmian na kwaterze, można albo dobrać odmiany jednakowo ważne dla producenta, na przykład Mclntosh i Spartan czy Idared i Cortland, można też głównie posadzić drzewa jednej odmiany podstawowej, na przykład Mclntosh, drugą, na przykład Sparta­ na, traktując jako zapylającą. W pierwszym wypadku sadzi się jednakową liczbę drzew obu odmian grupując je po kilka rzędów, nie więcej jednak jak cztery (rys. 22 A). W drugim wypadku drzewa odmiany zapylającej rozmieszcza się pojedynczymi rzędami, na przykład co czwarty rząd (22 B). Zapylaczę mogą nawet stanowić pojedyncze drzewa na kwaterze, na przykład co trzecie drzewo w co trzecim rzędzie. Ostatni sposób zapewnia bardzo efektywne zapylanie, zwłaszcza w sadach szpalerowych, gdzie pszczoły latają wzdłuż zwartych rzędów. Utrudnia on jednak organizację zbioru i dlatego można mu dać pierwszeństwo przede wszystkim w sadach małych. Nie należy sadzić na jednej kwaterze drzew bardzo silnie rosnących, na przykład Bankrofta, i drzew bardzo słabo rosnących, na przykład Jonatana. Wyjątkowo z drzewami odmian słabo rosnących można sadzić drzewa odmian nawet dość silnie rosnących, jeśli znoszą one dobrze bardzo silne cięcia (na przykład Golden Delicious). W większości książek opisuje się możliwość okresowego zagęszczania sadów za pomocą tak zwanych fillerów, tj. drzew tymczasowych, przeznaczonych do usunięcia po rozrośnięciu się drzew głównych. Przeważnie filiery Stanowiły co drugie drzewo w rzędzie (rys. 23 A). Teoretycznie sposób ten jest dobry, ponieważ pozwala w pierwszych latach owocowania młodego sadu uzyskiwać większy plon z jednostki powierzchni. W praktyce, nawet dawnej, gdy drzewa sadzono w dużej rozstawie, filiery stosowano bardzo rzadko. Przy dzisiejszym bardzo silnym zagęszczeniu drzew i szybkim wchodzeniu ich w okres owocowania filiery znacznie straciły na znaczeniu. Zalecić można jedynie pasowe ich sadzenie (rys. 23 fi). W systemie tym filiery wysadza się całymi rzędami i utrzymuje dopóty, dopóki wzajemne zacienianie się drzew nie wpłynie ujemnie na plon, a zwłaszcza na wykształcenie i zabarwienie owoców. Na filiery wybiera się odmiany słabo rosnące i bardzo szybko wchodzące w okres owocowania, jak Jonatan, Idared i James Grieve. Kwaterę trzeba tak zaplanować, aby rzędy drzew biegły możliwie równolegle do granicy pola i były maksymalnie zbliżone do kierunku północ-południe, co zapewni dobre wykształcanie się i zabarwianie owoców z obu stron korony.